BEGRIPPEN

In Franse restaurants is het vaak even wachten. Ook op de rekening...

U wilt betalen in het restaurant of aan de bar? Dan is dit het zinnetje van dienst: "L'addition s'il vous plaît!" En niet veel later heeft u de rekening voor uw neus. Tegenwoordig kun je steeds vaker pinnen in de Franse etablissementen, waarbij opgemerkt dat de over de fooi graag liquide oftewel cash in handen krijgt. Aangezien de Fransman bijna nooit fooi geeft, is 1 of 2 Euro helemaal goed. Maar alleen als het naar uw zin is geweest!
Wikipedia 

Weleens geroken aan een koeienpens? Mooi, dan weet u wat de geur is van een rauwe Andouillette. Bon appétit!

Andouillette is een typisch Frans gerecht, gemaakt van de ingewanden van varkens of runderen. Het ziet eruit als een gewone (vaak witte) worst, en is in heel Frankrijk terug te vinden. Daardoor vormt het voor vele toeristen een onaangename verrassing. Andouilette is namelijk een zogeheten 'verworven smaak', die door veel mensen als zeer onsmakelijk (lees: ronduit goor) wordt ervaren. De textuur is rubberachtig en het geheel ziet eruit als grof gesneden stukjes vet vlees. Heeft u een hond? Mooi: "Die is namelijk dol op Andouilette!"
Wikipedia 

Een apéro is een drankje even snel voor het eten.

Als je in de Morvan wordt uitgenodigd voor een 'apéro' dan verwacht men je om - ongeveer - 19:00 uur. Op tafel komen dan wijn, pastis en wat kleine hapjes. Als goede familievriend blijf je daarna nog even wat - lichts - eten en anders word je geacht om circa 19:30 weer te vertrekken. Neem zeker een culinaire kleinigheid mee, want dat wordt gewaardeerd (en meteen opgevroten)...
Wikipedia 

Een barbe à papa is geen roze stripfiguur maar een suikerspin!

In Frankrijk hebben alle dingen hun eigen naam. Neem de 'barbe à papa' oftewel de 'baard van vader'... Het handelt hier evenwel om de suikerspin die we in Nederland kennen van de kermis. In Frankrijk zien we de suikerspin-draaiers op allerlei feesten en partijen, waarbij graag uw aandacht voor het fenomeen 'kermesse', ook weleens aangeduid als 'fête' of 'foire' . Wat er ook aan de hand is, er wordt sowieso een feestje gebouwd en dat is altijd inclusief drankbuffet. Met voor de kleintjes een draaimolen, wellicht wat botsauto's en meer van die dingen.
Wikipedia 

Op een brocante koopt u - voor weinig - alles dat los en vast zit. Maar wel voornamelijk 'ouwe meuk'...

Een brocante is een dorpsfeest waar iedereen een kraam vult met onnodige bende. Van VHS-tape tot en met Ricard-glazen, u vindt het allemaal op een brocante. De mensen met wie u zaken (...) wilt doen zijn natuurlijk de dorpsgenoten, want die hebben alles voor een appel en een ei in de ramsj. En daarmee bent u gewaarschuwd voor de professionele brocanteurs, want die vragen de hoogste prijzen! (De brocante van Chaumard wordt altijd op de eerste zaterdag van augustus gehouden. Vaste prik!)
Wikipedia 

De letterlijke vertaling van casse-croûte is 'de korst breken'. Waarmee de knapperige korst van het stokbrood wordt bedoeld.

Als een Fransman u uitnodigt voor een casse-croûte, dan wordt het snacken geblazen. En dat kan variëren van stokbrood met kaas of paté tot en met allerlei culinaire kleinigheden. Wat er zoal ter tafel komt, moet u maar denken. Met als voornaamste nadeel dat de Fransman niet aan bitterballen, vlammetjes of frikandellen doet. Overigens zien we steeds meer tapas en Frankrijk verschijnen en dat komt alweer een beetje in de buurt van het Hollandse snackgebeuren. U wilt snacken in Chaumard en omstreken? Dan naar Ron in Mhere, want daar bij Chez Leonie staat de frituurpan standaard op 180 graden! Mocht een eettent aangeduid worden als 'restauration rapide', dan valt er zeker wat te snacken!
Wikipedia 

Charcuterie is een algemeen begrip voor vleeswaren, met een voorbehoud voor in het restaurant.

Charcuterie vindt u in de supermarkt en bij de gespecialiseerde slager: "Vleeswaren!" Denkt u aan worst, ham, paté, enzovoort... We praten over vleeswaren - al dan niet gesneden - die u kunt eten met stokbrood. In het restaurant is charcuterie een van de voorgerecht-keuzes als u een dagmenu neemt. Maar kijkt u vooral eerst even rond, want u krijgt zomaar een half pond gemalen kopvlees op uw bord gekledderd. En daar moet je maar net van houden...
Wikipedia 

Feestcommissie

Comité des fêtes. De feestcommissie dus... Surft u zeker naar de website 'www.comitedesfetesdechaumard.fr', want die is van de enige echte feestcommissie van Chaumard. Dezelfde ploeg heeft trouwens ook een mooie Facebook-pagina die u in no-time heeft gevonden! En het comité des fêtes van Chaumard gaat er altijd enorm tegenaan! Van brocante naar Amerikaanse dag naar een wedstrijdje petanque, u kunt het zo gek nog niet verzinnen of het wordt georganiseerd. Ook voor een 80'er jaren disco maakt het comité des fêtes van Chaumard zich de pis niet lauw. Chaumard bruist, dat is bekend. En het comité des fêtes van Chaumard doet daar keihard aan mee!
Wikipedia 

Even een snel glaasje witte wijn zo tussendoor.

Schrik niet als de Fransman rond 11:00 in plaats van koffie een wit wijntje neemt. Een zogeheten 'coup de blanc'. Wat kunnen we zeggen? "Do as the Romans do!" en drink gewoon een glaasje mee. Maar dan wel een klein glaasje oftewel 'un petit verre'. Staande aan de toog hoeft dat niet meer dan een klein eurootje te kosten. Met zo in de vroege ochtend een maximum van twee stuks. Immers, een of twee uur later bent u weer terug: "Voor een coup de rouge!"
Wikipedia 

Een stout rood wijntje zonder het aan iemand te zeggen...

Een rood wijntje is iets anders dan een wit wijntje. Een rood wijntje is namelijk een stout wijntje. Een wijntje dat je snel voor het middageten nog even met je vrienden (= les copains) naar binnen tikt. Je zit al snel met een mannetje of vier en het is de bedoeling dat het rondje wordt volgemaakt. Graag zo goedkoop mogelijk, dus wel de wijntjes aan de toog afhalen en direct afrekenen. Toegegeven, meteen na het eten even een tukje doen...
Wikipedia 

De croque madame is de XL-versie van de croque monsieur.

De croque madame is de vrouwelijke versie van de Franse tosti oftewel de croque monsieur. De basis voor de croque madame is een croque monsieur met een gebakken ei eraan toegevoegd. De croque madame is daardoor een iets (...) zwaardere lunch dan de croque monsieur! Ja, een ei hoort erbij!
Wikipedia 

Trek in een tosti? In Chaumard kennen we slechts de croque monsieur. Is nog veel lekker-der-ster!

Een croque monsieur is een sandwich-gerecht dat wordt bereid door twee sneetjes brood, samen met het tussenliggende beleg te roosteren. Dit doet men vaak in een tosti-ijzer, een grill, een oven, een speciale broodrooster of gewoon de koekenpan. Een croque monsieur is geen tosti, want een croque monsieur wordt getopt met een goddelijke laag bechamelsaus en soms nog eens gegratineerd met een extra laagje geraspte kaas: "Een super-de-luxe tosti dus!"
Wikipedia 

Crudités is een algemeen begrip voor rauwkost.

Zoals gezegd, is crudités een algemeen begrip voor rauwkost, maar daarmee zijn we er nog niet. Als u een dagmenu in een Morvandisch restaurant neemt, dan kiest u bij het voorgerecht voor crudités of charcuterie. Kiest u voor de crudités, dan krijgt u een bord met de rauwkost van de dag. En dat kan variëren van een kletsnatte koolsalade tot en met een mooi opgemaakte salade. (Tip: kijk bij binnenkomst in het restaurant op de borden, want dan ziet u vrijwel meteen wat u te wachten staat!)
Wikipedia 

Een épicerie is een dorpskruidenier. Gewoon even snel voor de kleine boodschappen. Is zomaar een ietsje duurder dan de supermarché.

In Chaumard is - normaal gesproken - La Boutique de épecirie van dienst. Maar we hebben natuurlijk ook nog de multi-services op de Bourg. Verder een kleine kruidenier in Ouroux en Morvan en anders is er - natuurlijk - Erwin Dekker in Planchez alwaar de nodige Hollandse heimwee-artikelen. Maar intussen is een épicerie gewoon zo'n ouderwetse kruidenier voor boter, kaas en eieren. En melk, brood en van die dingen...
Wikipedia 

Een pédalo is een waterfiets. Je moet er maar op komen!

In Chaumard aan het Lac de Panneciere hebben we een serieuze 'location de pédalos'! Afhankelijk van de waterstand van het meer vindt u de verhuur van de waterfietsen aan de linkerkant (= hoog water) of aan de rechterkant (= laag water) van de uitspanning Au Bon Accueil te Vauminot. Een prima plek om te beginnen, want het mees is daar lekker breed en ook zit u dicht tegen de barrage aan. Bij wat lager water kunt u aan wal raken op het eilandje dat u tegenover de Au Bon Accueil zit liggen! Is slechts een paar minuten op de waterfiets!
Wikipedia 

Lekker gegeten of gedronken? Dan wat kleingeld achterlaten voor de ober...

De Franse uitdrukking voor fooi of tip is 'pourboire' en dat kan letterlijk worden vertaald als 'om te drinken'... Een fooi wordt natuurlijk alleen uitgedeeld als alles naar uw zin is geweest, want anders betaalt u gewoon gepast waarna u het pand of het terras verlaat. Daar zit de ober overigens niet mee, want de door hem verleende service is reeds door u betaald. Maar als extra blijk van waardering worden een pourboire zeer op prijs gesteld en het smeert uw volgende bezoekje ten zeerste!
Wikipedia 

Une pression of un demi. Dat is wat u gaat zeggen als u een biertje van de tap wilt hebben.

Niet schrikken in het Franse café als een biertje van de tap (dat is une pression of un demi) veel duurder blijkt te zijn dan een wijntje uit de fles. Tja, dan had u maar geen bier moeten nemen... Het biertje dat normaal gesproken op de tap staat is een blond biertje, maar steeds vaker zien we - ook op het platteland in Frankrijk - speciaalbiertjes op de tap staan. Met in de zomer een duidelijke voorkeur voor witte biertjes. En probeert u ook zeker een kersenbiertje, want dat is een populaire smaak in de Morvan.
Wikipedia 

Een repas bestaat altijd uit vier gangen.

Gewoon wat (middag)eten is er niet bij in de Morvan. Nee, in de Morvan gebruikt men het zogeheten 'repas'. Zo'n repas hoort uit vier gangen te bestaan: (1) het voorgerecht, (2) het hoofdgerecht, (3) de kaas en (4) het nagerecht. Als een van deze onderdelen ontbreekt, dan spreekt men niet meer van een repas, maar van een armoedige maaltijd.
Wikipedia 

Nooit gillen om de garçon, maar gewoon "S'il vous plait!" zeggen...

"S'il vous plait!" is wat men zegt in het café of het restaurant als men behoefte heeft aan bediening. Des te groter de behoefte - of de irritatie - des te luider uw stemgeluid. Wel even de hand erbij opsteken, want dan weet de garçon wie er geholpen dient te worden. Verder is het beleefd om altijd "S'il vous plait!" achter een vraagzin te plakken, want dan moet (!) de Fransman u wel helpen; dat zit nu eenmaal in z'n aard.
Wikipedia 

Als u zegt "J'ai soif!" dan weet de kastelein precies hoe laat het is!

Dorst wordt in het Frans vertaald met het woord 'soif'. Het is dan ook 'soif' wat u heeft als u de kroeg induikt. En dan even opgelet, want het plaatselijke drankje is vrijwel altijd pastis met ijsklontjes en water. Heel erg lekker, maar als Hollander moet je er wel even aan wennen, want anders ben je na twee aperitiefjes stomdronken, nee, strontlazarus. Nee, u kunt het beter bij 'un petit blanc' houden. (Tip: in geval van grote dorst te Chaumard, sturen we u toch naar Mhere, naar Chez Leonie, want daar wordt iedere dorst vakkundig gelest!)
Wikipedia 

Een waarschuwing is op z'n plaats, want tête de veau is een gerecht dat de Nederlander niet wil bestellen. Laat staan opeten!

Een tête de veau is een kalfskop. Om precies te zijn een kalfskop die in stukken wordt gesneden, die wordt gekookt - met groenten en kruiden - en die in de Morvan wordt geserveerd met een speciale mosterdsaus. Met veel gelei op het bord is het niet bepaald een maaltijd waar de gemiddelde Nederlander gek op is. Ja, in Limburg schijnt men tête de veau nog weleens te serveren, maar daar blijft het dan ook bij.
Wikipedia